بصیرت

مقصود تویی، بازی تحریم بهانه!

در بخش قبلی وعده دادم که به نقد توافق ژنو بپردازم و امروز الوعد وفا...

نقد یک موضوع می‌تواند از منظرهای مختلفی صورت گیرد اما در این مطلب می‌خواهم صرفاً تلنگری به کسانی بزنم که فکر می‌کنند با به توافق رسیدن مذاکرات هسته‌ای دیواره‌های تحریم برای همیشه شکسته خواهد شد و تحریم‌های سال 84 تا 92 قابل بازگشت نخواهد بود.

به نظر می‌رسد تفاوت حزب‌اللهی‌هایی که مخالف توافق با 1+5 هستند باکسانی که موافق‌اند، این است که مخالفان غرب را به چشم دشمن می‌نگرند و به همین دلیل اگر هم به دنبال نرمش باشند آن نرمش قهرمانانه خواهد بود اما موافقان غرب را به چشم رقیب و بعضی افراد غرب را به چشم دوست می‌نگرند و به همین دلیل خواهان توافقی هستند که راه را برای پیشرفت ایران از طریق ارتباط بیشتر با کشورهای توسعه‌یافته غرب باز کنند. این دو دیدگاه از دو بینش متفاوت برمی‌خیزد و نباید انتظار داشت که یکی به خاطر دیگری از مواضع خود کوتاه بیاید. اگرچه امروز برخی افراد سیاست دوگانه‌ای را پیش‌گرفته‌اند و در زبان تلاش می‌کنند حرف دلخواه رهبری را تکرار کنند و در عمل مسیر موردنظر خود را دنبال کنند.

هرچند هر دو دیدگاه به دنبال پیشرفت کشور هستند اما مسیر متفاوتی برای خود ترسیم کرده‌اند. در نگاهی عمیق‌تر، پیشرفت در زبان داعیه‌داران این دو دیدگاه یک اشتراک لفظی است زیرا پیشرفت جامعه اسلامی، صرف توسعه‌یافته شدن و قرار گرفتن در جمع قدرت‌های اول جهانی نیست و این تنها بخشی از هدف اصلی است. این طرز تفکر برخاسته از نگاه تفکیکی به دین و سیاست است. همان‌گونه که برخی از نامزدهای اصولگرا نیز هنگام انتخابات اشتباه کردند و گفتند که پیشرفت مقدم بر عدالت است، نگاه تفکیکی به دین و سیاست نیز به چنین نتیجه‌ای خواهد رسید.

به نظر می‌رسد آینده مذاکرات در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و چندان روشن نخواهد بود زیرا بازی «برد- برد» در توافق بین ایران و آمریکا معنایی ندارد. نتیجه این مذاکرات از دو حالت خارج نیست. اول اینکه توافقی صورت بگیرد که به ضرر غرب باشد که این توافق اگرچه برای ایران شیرین است اما به دست آمدن چنین توافقی غیرممکن به نظر می‌رسد، زیرا غربی‌ها به فنون دیپلماسی مسلط‌تر از ما هستند. دوم اینکه توافقی صورت بگیرد که به ضرر ایران باشد که با درایت رهبری چنین توافقی اگر هم صورت بگیرد ضرر چندانی برای ما و سود چندانی برای غرب نخواهد داشت. این احتمال نیز وجود دارد که مذاکرات هسته‌ای در گام نهایی، مقدمه‌ای برای گام‌های بعدی غرب شود بدین‌صورت که به‌طور موقت امتیازی را از ایران بگیرند و چند ماه بعد فضا را به‌گونه‌ای سازمان‌دهی کنند که ایران مجبور شود بار دیگر پای میز مذاکرات بیاید و امتیاز دیگری بدهد و این روند امتیاز گیری تدریجی را ادامه دهد. آمریکا به دنبال استحاله نظام جمهوری اسلامی است و در این راه 3 کشور دیگر اروپایی برای تأمین منافع خود با آمریکا همراهی خواهند کرد. این بازی به‌اصطلاح علمی آن جمع جبری صفر خواهد داشت یعنی برد یکی از طرفین مساوی باخت طرف مقابل است.

به‌هرحال آنچه از تیم مذاکره‌کننده انتظار می‌رود این است که از حقوق مردم ایران حفاظت کند و به‌گونه‌ای مذاکرات را پیش ببرد که بتوانیم به‌راحتی در آینده از موضع نرمش خارج شویم و به مسیر سابق‌مان برگردیم. همان‌گونه که وضع تحریم‌ها به‌سادگی صورت گرفت برداشتن آن‌ها و وضع مجدد آن نیز به‌سادگی صورت خواهد پذیرفت پس تیم مذاکره‌کننده باید مواظب باشد و کاری نکند که بازگشت به مسیر اصلی برای ما غیرممکن یا بسیار سخت شود.